Seiza

Seiza is voor westerlingen een erg ongewone positie en aanvankelijk erg pijnlijk. In Japan is het bij uitstek een erg formele positie waarvan aan de oorsprong morele, strategische en religieuze redenen liggen. Seiza maakt deel uit van de Aikido etikette, waaronder wij meer verstaan dan enkel beleefdheid. Het is een manier om respect te tonen, discipline te ontwikkelen en geest en lichaam te trainen. Door respectvol te zijn tonen we onze appreciatie voor onze kunst, de manier waarop we oefenen, onze leraar en onze mede-studenten. Uiteindelijk wordt ons ego ondergeschikt aan onze bewuste wil.

In de 16de eeuw kwam de Tokugawa clan aan de macht in het toenmalig feodale Japan. Het gecentraliseerde Tokugawa shogunaat luidde een periode van relatieve rust en vrede in, waardoor er grote sociale veranderingen ontstonden. Werkloze Samoerai werden aangetrokken tot het stadsleven, wat betekende dat er een toegenomen kans bestond op spanningen en confrontaties. Strikte regels moesten de sociale spanningen in toom houden en het geweld in bedwang houden. De Samoerai, die gewapend op publieke plaatsen mocht verschijnen, moest een veilige afstand tot de anderen bewaren, op een niet-agressieve manier, maar moest desnoods toch snel kunnen reageren. Enkel Seiza bood de mogelijkheid om een volledige bewegingsvrijheid te behouden terwijl er snel en eenvoudig gehandeld kon worden.

Seiza betekent dan ook letterlijk “zitten op een correcte manier“.

De kanji voor Seiza stelt 2 gezeten personen onder een dak voor. Dit geeft het ook een sociale dimensie, nl. het delen van een plaats. SEI betekent figuurlijk : kalmte en afwezigheid van beweging.

Kihon

De basisvorm om zich naar Seiza te bewegen bestaat uit verschillende fases :

figuur 1. vooraanzicht.	figuur 2. zijaanzicht.

Rechtopstaand met de handen op de dijen en de ellebogen goed gesloten maar niet stijf. Schouders onstspannen, de rug goed recht. De knieën lichtjes gebogen en de voeten uit elkaar evenwijdig ter breedte van de heupen.

figuur 3.

Breng de linker voet naar achter en steun op de tenen die ter hoogte komen van de hiel van de rechtervoet. Houd de rug goed recht en plooi het andere been lichtjes om een goed houding te bewaren.

figuur 4.	figuur 5.	figuur 6.

Breng de linkerknie naar de tatami. De tenen zijn nog steeds opgericht.

figuur 7. vooraanzicht.	figuur 8. zijaanzicht.

Trek het rechterbeen terug en plaats de rechterknie ter hoogte van de linkerknie.

figuur 9.	figuur 10.

Leg de tenen plat terwijl het lichaam mooi recht blijft. Breng de knieën wat uit elkaar ongeveer ter breedte van de schouders.

figuur 11.

Traditioneel ligt in Seiza de linkse grote teen bovenop de rechtse.

Houding van de handen

De houding van de handen maakt ook deel uit van een correcte Seiza.

figuur 12.

Tijdens de les rusten de handen losjes op de dijen ter hoogte van de heupen en ellebogen.De handen vormen een cirkel met de schouders door de richting van de vingers.

Tijdens het groeten (rei), kan de Sensei om mokuso (ademhalingsmeditatie) vragen. Er zijn verschillende houdingen mogelijk terwijl de ogen gesloten zijn. De meest voorkomende zijn :

figuur 13.	figuur 14.

De linkerhand ligt in de rechterhand, de duimen gekruist. De handen rusten ter hoogte van het centrum (Seika Tanden, ongeveer 2 cm onder de navel). Sommigen zien in deze positie van de handen Taiji, het symbool voor Ying en Yang.

figuur 15.	figuur 16.

Op deze manier rusten de vingers van de linkerhand op de vingers van de rechterhand. De twee duimen raken elkaar terwijl het geheel een cirkel maakt. De handen rusten op de heupen, terwijl de schouders ontspannen zijn.

Zarei , groeten vanuit Seiza.

figuur 17.	figuur 18.

Vanuit Seiza zet je je linker hand vooruit, noch te dicht bij de knieën noch te ver, zodat je arm een boog vormt. Doordat de linkerhand eerst gezet wordt, kon de Samoerai in het oude Japan nog steeds zijn rechterhand gebruiken om desnoods een zwaard te trekken.

figuur 19.	figuur 20.

Zet vervolgens je andere hand zodanig dat er een driehoek gevormd wordt met duim en wijsvinger.

figuur 21.	figuur 22.

Buig vanuit deze positie naar voren, let erop dat de heupen op de voeten blijven. De neus bevindt zich boven de driehoek gevormd door de handen. Het getuigt van respect en vertrouwen om onze onbeschermde nek ‘aan te bieden’, net als het getuigt van respect om te wachten met de terugkeer naar Seiza tot de leraar dit gedaan heeft.